Wanneer je in de Alpen op vakantie bent, kan het zomaar gebeuren dat je getuige bent van een bijzondere traditie. De inwoners van de bergen zijn zeer zuinig op hun cultuur en hechten veel waarde aan het vieren en het in stand houden van tradities. Er zijn culturele gebruiken die alleen in bepaalde regio’s voorkomen, maar ook traditionele feesten die vrijwel overal in de bergen gevierd worden. In dit overzicht 10 bijzondere tradities in de Alpen.
Schwingen is de Zwitserse variant op worstelen en wordt uitgeoefend in een ring van zaagsel. De Bösen (worstelaars) mogen alleen gebruik maken van voorgeschreven grepen en eens in de drie jaar wordt de eedgenootschappelijke worstelkoning verkozen. Het Unspunnen (steenstoten) wordt vaak uitgevoerd als omlijsting voor de Schwing-wedstrijden.
Rond de start van de zomer, 21 juni, worden er tal van vreugdevuren in de bergen ontstoken. De langste dag van het jaar wordt hierbij uitbundig gevierd en de zomer verwelkomd. De zonnewendefeesten worden met name in de Duitstalige gebieden van de Alpen gehouden.
In het Zwitserse Wallis en het Aostadal in Noord-Italië worden in de zomer regelmatig koeiengevechten gehouden. Het Eringer/Hérens ras dat in deze regio’s voorkomt, staat bekend om hun strijdlustige trekjes. Het gaat niet om elkaar verwonden, maar puur om kracht. De koeien proberen elkaar weg te duwen terwijl ze met de koppen tegen elkaar staan. De winnende koe wordt gekroond tot ‘La Reine’, de koningin.
Wanneer de dagen korter worden is het tijd voor het vee om van de Alpenweide terug te keren naar de stal. De koeien worden rijkelijk versierd en zijn door de rinkelende bellen al van verre te horen. Vrijwel overal in de Alpen wordt de Almabtrieb gevierd, dat gepaard gaat met gezellige dorpsfeesten. Deze traditie staat ook bekend als ‘Alpabzug’, ‘Viehscheid’ of in het Frans als ‘désalpe’.
Vendelzwaaien komt niet alleen voor in de Alpen, maar toch is het een indrukwekkend gezicht wanneer je deze traditie tegenkomt op een volksfeest in de bergen. Alsof het geen enkele moeite kost laten de vendeliers hun vaandels door de lucht wervelen. Vergis je echter niet! 99 verschillende zwaaien met de linker- en rechterhand beheersen vereist flinke training!
Een traditioneel dorpsfeest in de Alpen is natuurlijk niet compleet zonder dat er gejodeld wordt. Oorspronkelijk diende het jodelen voor de communicatie van berg naar berg. Door het wisselen tussen borst- en kopstem en de terugkerende ‘I’ wordt het karakteristieke geluid geproduceerd. Heb jij wel eens een poging gewaagd? Leren jodelen in Wald–Königsleiten >
In de Alpen barst het ook van de kerstgebruiken. De ‘adventstijd’ heeft een bijzondere plek in het hart van de Alpenbewoners. Sinterklaas heeft in de bergen alleen geen zwarte piet bij zich maar krampus. Een krampus is een monster met lange, zwarte haren die de ‘stoute’ kinderen achterna zit met een roe. Eind november/begin december vinden er in de Duitstalige gebieden veel ‘Krampuslaufen’ plaats, waarbij men verkleedt als Krampus de straat opgaat en veel herrie maakt om kwade geesten te verdrijven.
Törggelen is een culinaire traditie in Zuid-Tirol, die van begin oktober tot het begin van de adventstijd plaatsvindt. Bij dit oude gebruik van boeren en wijnhandelaren wordt iedereen uitgenodigd om de nieuwe wijn te proeven. Ook worden er lokale gerechten geserveerd zoals ‘schlutzkrapfen’ en gepofte kastanjes.
Een traditie die veel indruk maakt is Funkennsontag. Deze traditie, die met name voorkomt in Zuid-Duitsland, Vorarlberg en Liechtenstein, wordt gehouden op de eerste vastenzondag (eind februari). Een brandstapel met daarbovenop een heks verlicht de bergwereld en staat voor het afsluiten van de winter en het verwelkomen van de lente.
Thijs verkent de bergen in de zomer het liefst op de racefiets. De schoonheid van het landschap en de strijd aangaan met de berg zijn aspecten waarvoor hij graag afreist naar de Alpen. Naast het beklimmen van bekende Alpenreuzen als Alpe d’Huez, Col du Galibier en Mont Ventoux fietst hij ook graag in de heuvels van Zuid-Limburg.
