Zoals in elke sport zijn er ook uitzonderlijke atleten in het bergbeklimmen. Bergbeklimmers die de grenzen van het alpinisme steeds opnieuw definiëren. Zonder hen zou het bergbeklimmen niet zijn waar het nu is. Hun succesverhalen zijn net zo divers als hun persoonlijkheden. Wat ze gemeen hebben, is hun passie en dat een tikkeltje gek zijn. We stellen ze aan je voor, de tien beste bergbeklimmers en hun ongelooflijke prestaties.
Het is onmogelijk om uit te maken welke klimmers de beste aller tijden zijn. Alleen de omstandigheden van het bergbeklimmen van de verschillende tijdperken laten geen enkele vergelijking toe. Even onmogelijk is de keuze tussen een baanbrekende individuele prestatie en een uitzonderlijke carrière - wat is indrukwekkender? Dus we moeten deze lijst hernoemen: dit zijn 10 van de grootste klimmers aller tijden.
De Italiaan Walter Bonatti (1930-2011) wordt beschouwd als een van de beste bergbeklimmers aller tijden. Hij beklom al vroeg de moeilijkste muren van de Alpen en zijn successen openden volledig nieuwe dimensies in de bergwereld. Hij beklom solo in de winter de noordwand van de Matterhorn, wat tot nu toe slechts twee andere bergbeklimmers is gelukt. Zijn successen omvatten ook de noordkant van de Drei Zinnen en de eerste beklimming van een steile rotspilaar in het Mont Blanc-gebied ("Bonatti-pilaar"). In 1954 nam Bonatti deel aan een Italiaanse K2-expeditie, waarvoor zijn kameraden later werden geëerd omdat ze als eersten de 8611 meter hoge berg beklommen. Dat Bonatti hun zuurstofflessen tot 8000 meter meedroeg, werd echter nauwelijks genoemd.
Reinhold Messner over Walter Bonatti: 'Hij was een briljante kenner van de natuur en ook een briljante kenner van de menselijke natuur.'
Tenzing Norgay (1914-1986), een pezige Nepalese bergbeklimmer van de Sherpa-bergstam, was de eerste man die samen met Edmund Hillary de Mount Everest beklom in 1953. Al in 1935 werd hij herhaaldelijk ingehuurd als gids, drager of metgezel voor Everest-expedities. Het jaar voor het grote succes moesten Norgay en een Zwitserse bergbeklimmer ongeveer 300 m van de top terugkeren omdat ze te uitgeput waren. Het geluk op de top was des te groter toen hij een jaar later op het 8848 m hoge dak van de wereld stond. Zijn hele leven voelde hij een diepe verbondenheid met de bergen van de Himalaya en een enorme aantrekkingskracht tot de Everest. Ondanks het wereldwijd gevierde succes, bleef Tenzing een bescheiden man. Hij sprak vloeiend meerdere talen, maar leerde nooit lezen of schrijven.
Tenzing Norgay: 'De aantrekkingskracht van de Everest was sterker voor mij dan welke kracht op aarde dan ook.'
In 1953 beëindigde Sir Edmund Hillary (1919-2008), een Nieuw-Zeelandse bergbeklimmer, avonturier en ontdekkingsreiziger, samen met Tenzing Norgay de tien jaar durende race om de hoogste berg ter wereld te beklimmen. De twee waren de eerste mensen die de Mount Everest beklommen. Sir Edmund Hillary, imker van beroep, maakte in totaal 23 eerste beklimmingen in de Himalaya, nam deel aan een Zuidpoolexpeditie en aan de eerste speedbootexpeditie naar de bovenloop van de Ganges. Zijn maatschappelijke betrokkenheid deed in niets onder voor zijn honger naar avontuur: Sir Edmund Hillary stichtte tal van scholen en ziekenhuizen in de Himalaya en hielp bij het aanleggen van waterputten en waterleidingen.
Er zijn drie Mount Everest foto's van Tenzing Norgay, maar geen enkele van Sir Edmund Hillary. "Het zou de slechtste plek op aarde zijn geweest om mijn sherpa te leren fotograferen", legde de Nieuw-Zeelander later met een knipoog uit.
Reinhold Messner werd in 1944 in Zuid-Tirol geboren. Op vijfjarige leeftijd beklom hij samen met zijn vader een drieduizender. Hij beklom als eerste de Mount Everest zonder zuurstofflessen, samen met Peter Habeler. In hetzelfde jaar slaagde hij erin de solo-beklimming van een achtduizender, de Nanga Parbat, te voltooien. Reinhold Messner beklom niet alleen alle 14 achtduizenders zonder zuurstof, maar zag ook alle Seven Summits van bovenaf. Zijn excursies brachten de uitzonderlijke bergbeklimmer echter niet alleen naar de top. Messner doorkruiste Antarctica, Groenland, Tibet, de Gobi-woestijn en Taklamakan. Als auteur heeft hij al deze ervaringen verpakt in meer dan 60 boeken. Reinhold Messner opende ook tal van bergmusea (Messner Mountain Museum) en zet zich in voor duurzaam toerisme en milieukwesties.
Zijn motto: "Ik ben wat ik doe."
De Oostenrijkse Gerlinde Kaltenbrunner beklom tussen 1998 en 2011 alle 14 achtduizenders. Slechts twee vrouwen hebben dit voor haar gedaan, maar zij was de eerste die het zonder kunstmatige zuurstof deed. Het was een project gekenmerkt door triomfen en tragedies - en veel geduld. Tijdens haar expedities redde Gerlinde Kaltenbrunner, die een getrainde verpleegster was, levens maar zag ook mensen sterven. Ze probeerde nooit iets te forceren en ondernam verschillende pogingen op K2, Lhotsen, Mount Everest en Dhaulagiri. De passie van de professionele bergbeklimmer gaat echter niet alleen uit naar het hooggebergte. In lezingen en seminars werkt ze graag met mensen en inspireert ze met haar ervaringen en inzichten.
Hoe kwam ze in aanraking met bergbeklimmen? 'Via de pastoor van haar thuiskerk, die elke zomer jeugdwandelingen maakte.'
Hermann Bühl (1924-1957), geboren in Innsbruck, vertrok al jong de bergen rond zijn geboorteplaats in. In de Stubaier Alpen, het Karwendelgebergte en het Kaisergebergte werd hij niet alleen een uitstekend klimmer, maar door talrijke winterse beklimmingen perfectioneerde hij ook zijn gebruik van ijsbijlen en stijgijzers. Hermann Bühl was vaak alleen onderweg en hield van grote expedities. In 1953 werd hij uitgenodigd om deel te nemen aan een expeditie naar de Himalaya-regio. Het doel: de eerste beklimming van de 8125 m hoge Nanga Parbat. Bühl slaagde erin een solo-klim naar de top te maken, die de geschiedenis in ging en het grootste moment van zijn leven vormde. Vier jaar later beklom hij als eerste de 8046 m hoge Broad Peaks in de Karakorum. Hermann Bühl keerde echter nooit terug van de daaropvolgende beklimming van Chogolisa. Tegen die tijd was hij allang een berglegende geworden.
Hermann Buhl: “Bergbeklimmen is iets wankels. Je gaat en gaat en komt er nooit. Daarin ligt zijn bijzondere aantrekkingskracht. Je zoekt iets dat je nooit kunt vinden.”
'The Swiss Machine', zo werd de Zwitserse extreme bergbeklimmer Ueli Steck (1976-2017) genoemd. Hij is een van de bekendste en beste alpinisten aller tijden - met een goede reden. Met 2 uur en 22 minuten heeft hij het snelheidsrecord op de noordwand van de Eiger, hij beklom alle 82 vierduizenders in de Alpen in slechts één zomer, legde de tussenliggende afstanden te voet, per fiets of per paraglider af hij zorgde voor opschudding met zijn solo-beklimming van de zuidflank van de Annapurna. Dit was slechts een van de vele prestaties waarvoor Ueli Steck de Piolet d'Or ontving. In 2017 kreeg de uitzonderlijke bergbeklimmer een ongeluk tijdens een acclimatisatietocht in de Himalaya.
Voor Steck was het alleen zijn in de bergen het mooiste: "Dan is er alleen jij en de natuur, alleen neem je alles veel nauwkeuriger waar, er is totale vrijheid."
“Die Huberbuam”, Thomas en Alexander Huber, behoren individueel al tot de beste bergbeklimmers ter wereld - maar samen vormen ze waarschijnlijk het sterkste touwteam van deze tijd. Buiten de klimwereld werden de twee bekend door hun documentaire "Am Limit" (2007). De film toont de broers die in recordtijd de legendarische 1000 meter lange klimroute "The Nose" in Yosemite National Park in Californië proberen te beklimmen. Een van de vele opwindende successen van de twee. Niet alleen de moeilijkheidsgraad is kenmerkend voor hun projecten, maar vooral de rijkdom aan ideeën waarmee ze hun sport beoefenen. Thomas en Alexander Huber hebben bergbeklimmen in een nieuw jasje gestoken en laten zien hoe veelzijdig deze sport kan zijn.
Gebroerders Huber: “Bergbeklimmen is volkomen zinloos, maar niet zinloos. (...) Wie van zijn passie zijn beroep kan maken, is gelukkiger en kan ook meer aan anderen geven.”
David Lama (1990-2019) werd beschouwd als een wonderkind. De zoon van een Nepalese sherpa en een moeder uit Tirol begon op vijfjarige leeftijd met klimmen. Toevallig met Peter Habeler, een klimveteraan en Everest-veroveraar. David Lama nam deel aan zijn eerste wedstrijd toen hij zeven was en beklom zijn eerste 8a-route toen hij tien was. Geen enkel kind van zijn leeftijd heeft dat ooit eerder gedaan. Hij werd Europees kampioen en wereldbekerwinnaar - en het gezicht van een bloeiende klimwereld. Lama verloor echter steeds meer interesse in indoorklimmen en ontdekte het alpinisme. Eén berg sprak hem in het bijzonder aan: Cerro Torre in Patagonië. Hij wilde de "toren van de rots" in een vrije stijl veroveren, volgens Reinhold Messner een onmogelijk project. In 2010 faalde Lama. In 2012 veroverde de uitzonderlijke klimmer uit Oostenrijk Cerro Torre en vervulde daarmee een droom. In 2019 kwam David Lama om bij een lawine in de Canadese Rocky Mountains.
David Lama: 'Een dag is perfect als je een muur voor je hebt die nog nooit eerder is beklommen. Een zomer is perfect als je weken op de weg doorbrengt waar geen auto komt en waar geen gsm-ontvangst is. Een leven is perfect als je alles probeert.'
Het verhaal van Nirmal "Nims" Purja klinkt als een Hollywood-scenario. In 2019 wist de Nepalese bergbeklimmer alle 14 achtduizenders te beklimmen in een ongelooflijke zes maanden en zes dagen. Tot dan kende niemand in de bergwereld hem. Met zijn succesvolle "Project Possible" brak hij het oude record van zeven jaar, 10 maanden en zes dagen. Nirmal Purja is de 39e persoon die alle achtduizenders vanaf de top heeft gezien. Opvallend: Nims begon pas in 2012 met bergbeklimmen op grote hoogte. Tot 2018 was hij nog fulltime soldaat. De documentaire "14 Summits: Nothing is Impossible" vertelt over de beklimming van alle 14 achtduizenders en is nu een van de meest gestreamde Netflix-films.
Nirmal Purja: "Ik wilde de wereld laten zien wat er mogelijk is als je je geest, hart en ziel in een project gooit."
Thijs verkent de bergen in de zomer het liefst op de racefiets. De schoonheid van het landschap en de strijd aangaan met de berg zijn aspecten waarvoor hij graag afreist naar de Alpen. Naast het beklimmen van bekende Alpenreuzen als Alpe d’Huez, Col du Galibier en Mont Ventoux fietst hij ook graag in de heuvels van Zuid-Limburg.
